در این مقاله سعی داریم با استفاده از تجربیات کارشناسان گروه معاینه مهندسی دکتر سازه اطلاعات و آموزشی کوتاه و مختصر برای بازرسی سلامت کولرهای آبی در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. در معاینه های انجام شده از ملک های مختلف نکات جالب توجهی در رابطه با کولر آبی دیده شد. ابتدا به معرفی و نکات نگهداری کولر میپردازیم.
برای اینکه بتوانیم کولر آبی را به درستی بازرسی, تعمیر و نگهداری کنیم لازم است در ابتدا با اجزا تشکیل دهنده و سیستم عملکرد آن آشنا شویم.
کولر آبی نوعی خنک کننده هوا است که با تبخیر آب، هوا را خنک میکند. کولرهای آبی با فرایند سرمایش تبخیری کار میکنند پس هر چقدر آب در گردش داخل کولرهای آبی بیشتر باشد قدرت خنک‌کنندگی آن هم بیشتر میشود.
کولرهای آبی نوعی از کولرها هستند که برای مناطقی با آب و هوای گرم و خشک استفاده می‌گردد زیرا کولر آبی با ایجاد رطوبت مانع از خشک شدن هوا و ترک خوردن وسایل چوبی و ایجاد الکتریسته ساکن در این مناطق می‌گردد و همچنین به لطافت هوا نیز کمک میکند.
-اجزای اصلی:
اجزای سیستم
کانال کولر: این کانال بین دریچه هوا و برزنت قرار داشته و هرچقدر بتوان از برخورد نور آفتاب با این قسمت جلوگیری نمود، سرمای به وجود آمده، تلفات کمتری داشته و راندمان خنک‌کنندگی کولر آبی افزایش خواهد یافت.
پارچه برزنتی: جهت جلوگیری از انتقال لرزش‌های کولر به کانال خارجی الزاماً باید از برزنت استفاده شود. بدیهی است این پاچه باید کاملاً سالم باشد تا از اتلاف انژری جلوگیری شود.
-آب پخش کن )سه راه آب( :آب از مخزن به سه راه آب منتقل و از آنجا به ناودان‌ها هدایت میشود.
-پولی بزرگ و پولی کوچک: توسط دو پولی و تسمه رابط بین آنها نیروی مکانیکی به وجود آمده در الکتروموتور به محور فن منتقل میشود. هم راستا بودن دو پولی بسیار با اهمیت است.
شناور (فلوتر): با استفاده از شناور میزان آب داخل مخزن کولر همواره ثابت است , این قطعه با توجه به چگالی پلاستیک نسبت به آب کار میکند به صورتی که قسمت تهتانی شناور همواره روی سطح آب است و میزان زاویه تشکیل دهنده دیواره عمودی بدنه کولر با میله افقی شناور تعیین کننده قطع و وصل شدن آب ورودی به کولر است.
پوشال : چوب های رنده شده که معمولا از چوب سپیدار, درختان تیره , بید یا درخت صنوبر استفاده می شود. درون توری محسور است و با نگهداشتن رطوبت در خود و عبور هوای تازه باعث خنکی در محفظه کولر میشود.
-اجزاء الکتریکی کولر آبی
کابل رابط چهارسیم: جهت انتقال برق از کلید به کولر
فیوز:جهت حفاظت الکتریکی کولر در برابر خطراتی چون اضافه بار.
کلید مخصوص کولر:جهت راه‌اندازی و کنترل موتور دو دور و واتر پمپ
جعبه ترمینال: جهت ایجاد اتصالات مطمئن و عایق از بدنه کولر
الکترو موتور دو سرعته: جهت به چرخش درآوردن فن در کولر آبی؛
پمپ آب کولر: به کمک واتر پمپ، آب از مخزن به سه راه آب منتقل و از آنجا به ناودان‌ها هدایت میشود.
طرز کار
آب توسط الکتروپمپ از تشتک به ناودان‌های در بالای پوشال‌ها هدایت میشود و سپس بر روی پوشال‌ها می‌ریزد و آنها را خیس نگه می‌دارد. با کار الکترو فن هوا از روی پوشال‌های مرطوب عبور کرده به طرف کانال یا داخل سالن هدایت میشود عبور هوا از روی پوشال‌های مرطوب موجب تبخیر آب پوشال‌ها میشود. آب برای تبخیر شدن گرمای هوای درون جعبه بیرونی کولر را جذب میکند و در نتیجه موجب خنک شدن هوا میشود هوای خنک با رطوبت حدود ۹۰ درصد وارد سالن می‌گردد این کولر در نقاطی که دارای آب و هوای خشک هستند با بازده خوب کار میکنند. در نقاط مرطوب و کنار دریا کارایی ندارند.
ظرفیت کولر آبی
عموما کولرهای آبی را براساس میزان ظرفیت‌شان می‌شناسند. مثلاً وقتی می‌گویند کولر ۳۵۰۰، یعنی ظرفیت هوادهی کولر ۳۵۰۰ فوت مکعب در دقیقه است. کولرهای آبی را در اندازه‌های مختلف (۲۳۰۰، ۳۵۰۰، ۴۹۰۰، ۷۰۰۰ و …) تولید میشود که حداکثر ظرفیت آنها ۱۳۰۰۰ است. این اعداد براساس ابعاد کولر آبی، پره‌های توربین هوا و قدرت موتور‌شان می‌باشد.
انواع کولرهای آبی
کولرهای آبی هم مثل اغلب لوازم و تجهیزات دیگر بنا بر نوع کاربری، نیاز‌ها و موارد مورد استفاده، انواع مختلفی دارند:
کولر آبی پرتابل یا محرک: همان‌طور که از نام این کولر برمی‌آید، قابلیت جابه‌جایی دارد. مخزن این نوع کولر یا به صورت دستی پر میشود یا قابلیت اتصال مستقیم به شیر آب را دارد.
کولر آبی ثابت: کولر آبی ثابت به دلیل ابعاد بزرگش باید در نقطه‌ی ثابتی (نظیر پشت‌بام، تراس، یا حیاط) نصب شود و بعد با استفاده از کانال‌کشی، میتوان از هوای خنکی که تولید میکند در داخل ساختمان لذت برد. این نوع کولر معمولی‌ترین نوع کولر آبی است. کولرهای آبی ثابت خود به دو نوع دیگر تقسیم می‌شوند:
نکاتی درباره خرید کولر آبی
مهمترین اصلی که هنگام خرید کولر آبی باید به آن توجه شود، ابعاد کولر آبی مورد نیاز شماست. همچنین باید به شرایط آب و هوایی منطقه خود نیز دقت کنید. با در نظر گرفتن پارامتر‌هایی ساده ولی مهم میتوان کولر آبیای با ابعاد و ظرفیت هوادهی مناسب انتخاب کرد. برای این منظور باید به نکات زیر توجه داشت:
- عایق بودن یا نبودن دیوارهای ساختمان
- آفتاب‌گیر بودن یا نبودن دیوارهای ساختمان
- طبقه‌ای که در آن ساکن هستید , هرقدر از پشت‌بام دور‌تر هستید به کولر‌هایی با ظرفیت هوادهی بالاتر نیاز دارید.
انواع پوشال کولر
پوشال کولر آبی ۲ نوع است: معمولی و سلولزی. این پوشال‌ها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در کولرهای سنتی‌تر از پوشال‌های چوبی استفاده میشود که علاوه بر عملکرد خوب، بوی مطبوعی هم ایجاد میکنند.
به غیر از این مدل، مدل‌های سلولزی هم در بازار موجودند که در آنها به‌جای پوشال چوبی، از نوعی فوم استفاده شده است. این پوشال‌های فومی به دلیل تراکم بالا‌تری که نسبت به پوشال‌های چوبی دارند، از ورود ریزگردهای آلوده موجود در هوا جلوگیری میکنند. البته از این نکته هم نباید گذشت که پوشال فومی، به دلیل جذب میزان زیادی از ریزگردهای آلوده، به رسیدگی مستمر، تمیزکاری و نظافت مناسب نیاز دارد. در غیر این صورت، بوی نامطبوعی از خود متصاعد خواهد کرد. این فوم‌ها بادواماند و عمر طولانی‌ای دارند، اما همه‌جا در دسترس نیستند. از این رو اغلب پوشال سنتی پیشنهاد میشود.
مزایای کولر آبی
کولر آبی به دلیل ایجاد رطوبت، برای مناطق خشک بسیار مفید است. علاوه بر این، سیستم سرمایش تبخیری در کولر آبی، به دلیل استفاده صد در صد از هوای تازه و تصفیه آن باعث بهبود تهویه اتاق و به جریان افتادن هوای تازه و تمیز در ساختمان میشود. این گزینه برای خانه‌های آپارتمانی، مخصوصا در شهر‌های بزرگ که اغلب به خاطر آلودگی هوا پنجره‌ها بسته است و هوای اتاق در گردش نیست، بسیار حائز اهمیت است. بنابراین میتوان گفت بزرگ‌ترین مزیت کولر آبی، ایجاد سرمایش مناسب و تزریق هوای تازه، خنک و تمیز به درون ساختمان است.
– بازرسی کولر آبی
این دستگاه ها باید سالانه حداقل سه بار بازرسی شده و در صورت لزوم قطعات معیوب، تعمیر یا تعویض شود.
– مرحله اول بازرسی در آغاز فصل گرما و هنگام راه اندازی
– مرحله دوم در حین بهره برداری
– مرحله سوم زمان استراحت و خاموش دستگاه است
این بازرسی ها شامل موارد زیر می باشد:
الف- بازرسی صفحات پوشال و نظافت آنها و تعویض آن ها دست کم هر دو سال یک بار
ب- نظافت کامل کولر و شستشوی تشتک آن و رنگ آمیزی بدنه در صورت نیاز
پ- بازرسی لوله کشی تغذیه آب کولر، پمپ آب و نظافت لوله های توزیع آب روی پوشال ها و تنظیم پخش یکسان آب
ت- بازرسی کلیه متعلقات برقی و غبارگیری و تعویض در صورت لزوم
ث- بازرسی هواده (فن) و نظافت و کنترل بالانس بودن آن، بازرسی یاتاقان ها و روغنکاری آن ها
ج- بازرسی تسمه و الکتروموتور و تعمیر یا تعویض در صورت نیاز
چ- بازرسی یاتاقان ها و روغنکاری آن ها
ح- بازرسی و اطمینان از دسترسی به هوای پاک و دوری از نقاط تخلیه هوای آلوده
خ-بازدید در زمان بهره برداری (روشن بودن) و کنترل عملکرد مناسب کلیه قطعات آن
د-تخلیه کامل آب کولر در پایان هر دوره بهره برداری، نظافت رسوب زدایی و رنگ آمیزی بدنه در صورت لزوم
نگهداری کولر آبی در زمستان:
به محضی که مطمئن هستید که دیگر به کولر آبی نیاز ندارید، باید آنرا برای زمستان آماده کنید. درست مثل آماده سازی آن برای تابستان، باید آنرا از هر گونه رسوب مواد معدنی تمیز کرده تا در هنگام زمستان سفت نشود و به بدنه کولر نچسبد. سینی کف کولر را تمیز کنید و آب داخل آنرا کاملا تخلیه کنید.
برای جلوگیری از یخ زدن لوله‌ی رابط آب از شیر فلکه، آنرا از شیر فلکه جدا کرده و آب داخل آنرا فوت کنید تا تخلیه شود. این مهمترین قدم برای نگهداری کولر آبی در فصل زمستان است. حتی اگر دیگر مراحل را انجام ندادید، حداقل این کار را انجام دهید.
بهتر است در طول زمستان کولر آبی را با پوشش برزنتی بپوشانید تا در برابر سرما محافظت شود.
نکات معاینه
اما ما در معاینه های که از ملک هر انجام می دهیم کلیات نکات بالا را رصد می‌کنیم. معاینه کولر هنگام خرید یا اجاره نکات مهمترین دارد. مثلا اینکه بتوانید نسبت اندازه دریاچه کولر را به ابعاد فضا بسنجید. این نکته به شما می گوید در تابستان دمای این اتاق سرد، گرم یا مناسب است. یا نحوه انتقال کانال از مسیر درست آمده یا خیر(البته در صورت دسترسی). ظرفیت کولر آبی نیز نسبت به متراژ باید بررسی شود، البته طبقه واحد شما و نوع مصالح دیوارهای خارجی هم تاثیر گذار است. ما در معاینه با مشتری روبرو شدیم که از گرما به شدت آزار می‌دید. هنگامی که متوجه شد که اتاق خواب قرار است سرمای نامناسبی داشته باشد در تابستان از معامله ملک صرف نظر کرد.
معاینه ملک به شدت در آسایش آتی شما تاثیر دارد. انتخاب آگاهانه بهترین گزینه پیش روی شماست. دکتر سازه به شما در شناسایی تجهیزات خانه یا اداره شما کمک میکند .